21 juli tot en met 18 september 2016 | TETEM

Op 9 november 2015 overleed Remko Scha. De professor computerlinguïstiek aan de UvA gold als een pionier op het gebied van automatische en algoritmische kunst. Scha stond vanaf de jaren ‘60 aan de basis van diverse experimentele muziek- en kunstprojecten. Vanaf 21 juli 2016 is TETEM’s medialab een tentoonstelling te zien waarin GOGBOT een tribute brengt aan Remko Scha in een twee maanden durende tentoonstelling. Hierin worden Scha’s legendarische ‘The Machines’ getoond, samen met werken van bevriende kunstenaars Jos de Bruin, Luuk Bouwman en Jochem van der Spek.

Remko Scha en vrienden

In het kader van het Post‐Singularity thema willen we speciale aandacht besteden aan de machinekunst of kunstmatige kunst van Remko Scha. We vragen ons af wat de rol van kunst en cultuur in een tijdperk gedomineerd door machines en algoritmes zal zijn, wat het zou betekenen als machines kunst gaan maken en zij ook in cultureel opzicht de mens overheersen. Deze vragen zijn niet nieuw. De relatie tussen kunstenaar en machine is binnen de moderne kunst meermalen ter discussie gesteld. Wij vinden het belangrijk te laten zien dat deze discussie al langer plaats vindt, maar vooral ook dat het belangrijk is deze te blijven voeren.
Generatieve kunst neemt hierin voor ons een bijzondere plaats in, omdat binnen dit genre geprobeerd wordt de invloed van de kunstenaar zo beperkt mogelijk te laten zijn, zo niet geheel uit te vlakken. De bedoeling is hier dat de kunstenaar slechts een proces in gang zet dat vervolgens geheel autonoom een kunstwerk produceert. Binnen dit veld bestaat al ervaring met het onderzoeken van de rol van de mens in het culturele veld en een mogelijke herwaardering van kunst in een technologische omgeving. Remko Scha heeft dit proces uitgebreid bestudeerd en beschreven. Deze markante persoonlijkheid overleed eind vorig jaar na een lang ziekbed waarin hij tot het laatst aanwijzingen gaf aangaande het voortzetten van zijn artistiek onderzoek en uitgebreid bleef discussiëren over kunst en technologie. Tijdens zijn leven heeft Scha verschillende initiatieven (mede) opgericht, waaronder het Apollohuis in Eindhoven en het Institute of Artificial Art Amsterdam (IAAA). Remko Scha schreef meerdere essays over wat hij onder kunstmatige kunst (artificial art) verstond, en was als docent en enthousiaste bezoeker van kunst en technologie evenementen een inspiratie voor een jongere generatie kunstenaars. Door werk van Scha te tonen en zijn theorieën te bespreken willen we zowel deze bijzondere kunstenaar eren alsook vraagstukken rond kunst gemaakt door machines voor een groot publiek inzichtelijk maken.

Remko Scha ‐ The Machines

The Machines bestaat uit een wisselend aantal elektrische gitaren. Zij worden bespeeld door dwars over de gitaren gespannen draden die bewogen worden door middel van decoupeerzagen. Het werk kan geheel ‘zelfstandig’ spelen of door een performer bespeeld worden. Remko Scha heeft The Machines onder andere in New York gepresenteerd toen hij daar in de jaren ‘80 verbleef. Het werk heeft daar grote invloed gehad op het geluid van experimentele gitaarbands als Sonic Youth.

Remko Scha, Jos de Bruin, Luuk Bouwman ‐ Cinemacina

Cinemacina is een live cinema generator in de geest van de generatieve kunst die Remko Scha niet alleen in de muziek, maar ook binnen de beeldende kunst ontwikkelde. Jos de Bruin, Scha’s partner in het IAAA, en filmmaker Luuk Bouwman zijn bezig dit werk te ontwikkelen voor een live versie tijdens GOGBOT. Een test versie van deze vernieuwde versie werd eerder bij Red Light Radio in Amsterdam getoond. Cinemacina creëert video’s met delen van bestaande films en video’s van het Internet of vanuit een gegeven database.

Jochem van der Spek ‐ No Noise II

In dit werk van Jochem van der Spek zien we een beeldscherm gevuld met een chaotisch patroon van zwarte en witte blokjes. Het beeld lijkt gevuld met ruis, ‘noise’, zoals we dat kennen van een televisiescherm wanneer het zenderbeeld wegvalt, maar dan met zeer grove pixels. Een analoog verschijnsel is hier met een kwinkslag in een digitale vorm gegoten. Van der Spek speelt in dit werk met onze verwachting van het ‘gedrag’ van ruis zoals we dat kennen uit het analoge televisietijdperk. De ruis beweegt, maar niet volgens natuurkundige wetten, volkomen onvoorspelbaar en steeds anders. Het resultaat is een vervreemdend beeld dat de kijker een beetje ongemakkelijk maakt. Jochem van der Spek is in zijn werk zwaar beïnvloed door Remko Scha en zal over zijn samenwerking met Scha vertellen op het symposium tijdens GOGBOT.

Jochem van der Spek ‐ No Noise II

Luuk Bouwman – Huge Harry the Movie

In 2000 maakte cineast en muzikant Luuk Bouwman een documentaire over het werk van het IAAA, Institute of Artificial Art Amsterdam. Dit door Remko Scha opgerichte instituut werd geleid door Huge Harry, een DECtalk machine. De film toont hoe Bouwman tevergeefs een interview met Huge Harry probeert te krijgen. Ondertussen krijgt hij een kijkje in het instituut, waar Remko Scha een rondleiding geeft en vertelt over machines die kunst maken. Ook zien we naast The Machines ook de Solenoids spelen, nog een door Scha ontwikkelde gitaarinstallatie.

Huge Harry and the Institute of Artificial Art